Bardzo ważnym miejscem w Ośrodku jest sala teatralna. Szczególną wagę w SOW przykłada się do zajęć wykorzystujących pewne elementy arteterapii dlatego od kilkunastu lat prężnie rozwija się w nim Teatr ,,Gwiazdki Niepokalanej’’(TGN).
Wychowankowie biorą czynny u-dział w przedstawieniach przygotowywanych pod opieką sióstr i wychowawców. Przedstawiane sztuki wystawiane są na terenie Ośrodka, ale też i poza nim.
Każdy wychowanek otrzymuje możliwość obcowania z literaturą i żywym słowem. Chętnych nie brakuje!
Obok nadrzędnego celu jakim jest przygotowanie wychowanków do aktywnego odbioru kultury i współtworzenia jej, ważnymi przesłankami do zaangażowania dzieci w działania grupy teatralnej jest niewątpliwie także aktywizacja. To poprzez aktywne uczestnictwo w współtworzeniu kultury młodzi ,,aktorzy’’ mogą wyrazić siebie oraz mają szansę na bycie aktywnym, kreatywnym i twórczym. Możliwość współtworzenia kultury, jaką daje wychowankom Teatr Gwiazdki Niepokalanej ma także ogromne walory terapeutyczne.
Wychowankowie należący do Teatru Gwiazdki Niepokalanej otrzymują możliwość aktywnego obcowania z kulturą, w szczególności do:
- kształtowania umiejętności posługiwania się językiem ojczystym w zakresie mówienia prozy, recytacji poezji,
- wyrażania przeżyć, nastrojów, emocji za pomocą gestów, ruchów, mimiki,
- odkrywania swoich uzdolnień scenicznych, wczuwania się w rolę i akcję,
- zdobywania umiejętności improwizacyjnych i naśladowczych,
- rozbudzania wyobraźni i kreatywności,
- uwrażliwiania na sztukę i kształtowanie wrażliwej, twórczej osobowości przez zabawę, taniec, śpiew, rysunek, ruch, recytację, mimikę, dramatyzację,
- wdrażania do kulturalnego spędzania wolnego czasu.
Zaangażowanie w działania grupy teatralnej ma szczególną wartość dla wychowanków zagrożonych niedostosowaniem społecznym, zyskują oni szansę na:
- kształtowanie podstawowych zasad i nawyków społecznego współżycia,
- stałą pracę wychowawczą z uwzględnieniem odpowiednich zachowań względem rówieśników i osób dorosłych,
- kształtowanie umiejętności odreagowania stresów RODZINNYCH I SZKOLNYCH
Występy na scenie dają wychowankom możliwość odkrycia niuansów życia, nauki na błędach i niepowodzeniach innych, pomagają przepracować trudne tematy w bezpiecznym środowisku.
Dodatkowymi zaletami, z jakimi wiąże się uczestnictwo wychowanków w grupie teatralnej są także:
- rozwijanie koordynacji wzrokowo-słuchowo-motorycznej,
- stwarzanie sytuacji do rozwijania zdolności koncentracji, ćwiczeń pamięci, ćwiczeń oddechowych
Sala teatralna
W Ośrodku, TGN posiada własną salę teatralną z dużą sceną. Żeby dostarczyć widowni głębszy odbiór sala ta dysponuje profesjonalnym sprzętem - odpowiednim nagłośnieniem, dzięki któremu można uzyskać przestrzenne efekty dźwiękowe, są wykorzystywane mikroporty, czyli mikrofony nagłowne, albo tzw. krawatowe, które są mocowane na twarzy, albo na głowie; oświetleniem, automatyczną kurtyną oraz dodatkami scenicznymi - np. wytwornicą dymu, projektorem multimedialnym. Sala teatralna dysponuje ok. 60 miejscami siedzącymi.
Próby
Próby w TGN zazwyczaj odbywają się raz w tygodniu w ustalonych godzinach, natomiast w miesiącach bezpośrednio przed spektaklami- częściej. O spotkaniach teatralnych decyduje reżyser. Zaczynając pracę nad spektaklem na pierwszej próbie tzw. stolikowej- uczestnicy zapoznają się z całą koncepcją spektaklu ponieważ aktor musi go znać. Koniecznie! Przydział ról następuje intuicyjnie, ponieważ wychowawcy bardzo dobrze znają swoich aktorów. Tekstu podopieczni uczą się przeważnie na próbach. Dodatkowa wartość dodana nauki tekstu na próbach to taka, że wszyscy mimowolnie uczą się tekstów innych osób. Jest to przydatne w sytuacjach, kiedy nagle tuż przed występem aktor zachoruje -takie sytuacje też mają miejsce. Zajęcia zawsze zaczynają się od rozgrzewki- ćwiczenia emisyjne, parateatralne, ruchowe… Sztuka zazwyczaj podzielona jest na akty, dlatego w początkowych próbach “mali aktorzy” występujący w poszczególnych aktach, spotykają się w małych grupach. Bliżej spektaklu zajęcia realizowane są już z całą grupą teatralną. Dzięki współpracy z Teatrem Fredry wychowankowie i opiekunowie podczas prób mogą liczyć na pomoc ,,fachowców’’, którzy dzielą się cennymi spostrzeżeniami, ponieważ potrafią spojrzeć krytycznie na całość, zarówno na scenariusz, jak i na reżyserię.
Pierwszoplanowi bohaterzy
Pierwszoplanowymi bohaterami w TGN są rzemieślnicy, którzy – choć sami są twórcami materii – dla publiczności są nie-widzialni. Wśród nich są m.in. krawcy, tapicerzy, szewcy, stolarze, perukarze, garderobiane, rekwizytorzy, akustycy, oświetleniowcy i inspicjenci. W SOW tymi funkcjami zajmują się pracownicy i wychowawcy placówki. W Ośrodku znajduje się pracownia krawiecka, gdzie powstają teatralne kostiumy. Są też pomieszczenia - magazyn kostiumów, tzw. garderoba, w którym znajdują się rzeczy i rekwizyty pochodzące ze spektakli, które już zeszły z afisza lub są regularnie wykorzystywane.
Spektakle
Sztuki teatralne TGN zazwyczaj odbywają się w sezonie zimowym (grudzień, styczeń),
w którym odgrywane są corocznie tradycyjne lub współczesne jasełka, a także na wiosnę (maj, czerwiec), gdzie podopieczni odgrywają różne bajki. Występowanie na prawdziwej scenie, w świetle reflektorów, przed publicznością jest powodem do dumy i radości. Poczucie, że pełna sala widowni zebrała się, aby zobaczyć ich występ podnosi świadomość własnej wartości wychowanków, podziw, oklaski i życzliwe spojrzenia działają budująco.
W czasie swojej działalność teatr wystawił różnorodne sztuki, takie jak:
- Księżniczka na ziarnku grochu,
- Calineczka,
- Syn Marnotrawny,
- Kopciuszek,
- Fame,
- Opowieść wigilijna,
- Moje małe Betlejem,
- Królewna Śnieżka,
- Współczesne jasełka na dworcu,
- Wigilijna ulica,
- Jasełka na strychu,
- Bajkomieszajka,
- Sir Franklin - historia prawdziwka,
- Tajemniczy prezent,
- i wiele innych.
Scenariusze
W TGN opracowywaniem scenariuszy zajmują się opiekunowie prowadzący zajęcia teatralne. Inspirację zazwyczaj czerpią od tradycyjnych autorów literackich oraz sztuk lub też sami tworzą swoje autorskie scenariusze, które cieszą się pozytywnym odbiorem. Zdarza się też, że członkowie TGN sami podają własne propozycje, które również są uwzględniane.
Odbiorcy kultury
Przedstawienia, organizowane przez TGN odbywają się przy pełnej widowni! Wśród zaproszonych gości są m.in przedstawiciele lokalnych władz samorządowych (prezydent miasta, starosta), aktorzy z teatru, pracownicy sądu oraz szkół, księża, klerycy, a także uczniowie szkół z powiatu gnieźnieńskiego.
Współpraca z gnieźnieńskim teatrem
Warto zaznaczyć, iż wraz z rozwojem TGN, nawiązana została współpraca z aktorami oraz dyrekcją Teatru Fredry w Gnieźnie. Wychowankowie mają możliwość występowania w prawdziwych przedstawieniach, m.in. w spektaklu Opowieść Wigilijna. Młodzież przed każdym sezonem przechodzi casting, a zakwalifikowani podopieczni otrzymują scenariusz oraz zaczynają intensywne przygotowania do spektakli pod okiem najpierw inspicjentki, suflera, aktorki p. Jolanty Skawiny, która również wciela się w rolę w tym przedstawieniu. Kolejne próby, tuż przed przedstawieniem są już z reżyserem Józefem Jasielskim i aktorami, na deskach gnieźnieńskiego Teatru. W trakcie prób teatralnych, aktorzy odsłaniają przed młodzieżą sekrety tworzenia przedstawienia, wprowadzając ich w teatralne kulisy. Próby w teatrze pochłaniają sporo czasu i energii, jednak dla wychowanków jest to wspaniała przygoda, dzięki której mogą poczuć się jak prawdziwi aktorzy. W spektaklu dzieci odgrywają rolę: Tima Cratchit; Belindę Cratchit, Chłopca - młodego Scrooge oraz Dziewczynkę - Fan, siostrę małego Scroogea. Pełna ciepła i optymizmu historia pióra Dickensa w przekładzie Józefa Jasielskiego, co roku jest niezwykle popularna wśród najmłodszych i nie tylko. Ze sztuki w Teatrze “Fredry” zazwyczaj korzystają, w sposób bardzo liczny, uczniowie szkół oraz rodziny.
Kapitał kulturowy
Udział wychowanków Specjalnego Ośrodka Wychowawczego w współtworzeniu kultury pozytywnie oddziałuje także na widzów zasiadających na widowni- uwrażliwia na problemy osób z niepełnosprawnością i zagrożeniem niedostosowania społecznego. Jednocześnie młodzi aktorzy mają możliwość zyskania sympatii i uznania w oczach zaproszonych gości. Obecność na przedstawieniach przedstawicieli mediów sprawia, że sztuki cieszą się renomą i zyskują na popularności- widownia nigdy nie świeci pustkami ! Występy przed publicznością mają ogromne znaczenie terapeutyczne dla wychowanków SOW- wszak każdy człowiek chce cieszyć się szacunkiem i uznaniem innych osób- występy na scenie umożliwiają tym młodym ludziom odzyskanie wiary w siebie i swoje możliwości, pozytywnie budują ich samoocenę.
Przedstawienia organizowane przez grupę Teatru Gwiazdki Niepokalanej mają także znaczenie dla rozpowszechniania kapitału kulturowego- zaproszeni goście w ciepłych słowach wyrażają się o obejrzanych spektaklach, podkreślając ich dużą wartość artystyczną. Spektakle teatralne wprowadzają widzów w świat sztuki, są doskonałą przygodą wizualno-słuchową.
Każdy spektakl jest niesamowitym doświadczeniem i przeżyciem zarówno dla aktorów, jak i dla widzów. Niewiele osób spodziewa się, jak piękny spektakl teatralny mogą przygotować dzieci z SOW, a każdy występ na scenie to dla nich WIELKI DZIEŃ.
Podsumowanie
Specjalny Ośrodek Wychowawczy chce dać swoim podopiecznym podłoże do jak najlepszego przyszłego życia. Terapia przez teatr, który tak prężnie działa w SOW przynosi ogromne korzyści młodym aktorom, którzy potrzebują pomocy psychologicznej i pedagogicznej w zakresie korygowania postaw społecznych, osiągania dojrzałości emocjonalnej, samo-realizacji czy samopoznania.
Wychowankowie SOW mają nie-ocenioną możliwość rozwoju twórczości i kreatywności. Finalny efekt artystycznego spektaklu ma ogromne walory estetyczne. Teatr posiada moc i potencjał bycia miejscem spotkań, wymiany do-świadczeń i bezpośredniego przeżywania. Młodzi aktorzy na scenie mogą marzyć i realizować pragnienia o byciu kimś innym, gdzie indziej- wszak od marzeń wszystko się zaczyna.
Wszyscy widzowie, którzy zdecydują się wziąć udział w spektaklu Teatru Gwiazdki Niepokalanej mają szansę odkryć wspólnotę, przełamać uprzedzenia, otworzyć się na środowisko SOW i zintegrować się z nim. Każde przedstawienie po-głębia zasoby kulturalne, daje możliwość współtworzenia kultury i aktywnego uczestnictwa w jej rozwoju.